Kan de landbouwer zijn financiële verplichtingen nakomen en kan het bedrijf tevens voorzien in een leefbaar inkomen voor de landbouwer en zijn gezin? De portemonnee van de landbouwer staat hier centraal: wat voor geldstromen gaan er in en uit? Er zijn drie indicatoren die hier iets meer over vertellen.
Lees meer

Op deze pagina wordt het landbouwinkomen bekeken vanuit een financieel perspectief. Het richt zich op de vraag of de landbouwer zijn financiële verplichtingen kan nakomen én het bedrijf tevens kan voorzien in een leefbaar inkomen voor de landbouwer en zijn gezin. Dit deel kijkt met andere woorden naar de gegenereerde liquiditeiten ofwel de portemonnee van de landbouwer: wat gaat er in en uit? 

Voor meer informatie en voor de definities van de gehanteerde inkomensindicatoren verwijzen we naar de methodologiepagina rond inkomensindicatoren. De resultaten zijn afkomstig van een 600-tal land- en tuinbouwbedrijven die deel uitmaken van het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN) dat wordt beheerd door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij van de Vlaamse overheid. 

De indicator presenteert de resultaten voor de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. De resultaten zijn geëxtrapoleerd naar de totale Vlaamse akkerbouw, zodat ze representatief zijn voor de beroepsmatige Vlaamse akkerbouw.

1    FINANCIËLE INKOMENSINDICATOREN, IN EURO PER BEDRIJF

Onderstaande figuur geeft voor de periode 2012-2021 een overzicht van de cashflow voor financieringslast , de cashflow na financieringslast en de beschikbare middelen voor de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. De resultaten zijn uitgedrukt in euro per bedrijf, waardoor naast de rendabiliteit van de bedrijven de bedrijfsgrootte een belangrijke rol speelt in de grootte van de indicator.

De cashflow voor financieringslast voor de akkerbouw schommelt over de periode 2012 en 2021 van minimaal 52.600 euro in 2016 tot maximaal 95.300 euro per bedrijf in 2012.

De cashflow na financieringslast toont een gelijkaardig patroon. Voor de akkerbouw schommelt deze over de periode 2012 en 2021 van minimaal 35.100 euro in 2016 tot maximaal 78.100 euro per bedrijf in 2012. Het verschil tussen de cashflow voor en na financieringslast wordt bepaald door de financieringslasten. Deze liggen in de periode 2012-2021 voor de akkerbouwbedrijven tussen de 15.000 en 24.100 euro per bedrijf. Met name bij de tuinbouwbedrijven zien we, gemiddeld genomen, zwaardere financieringslasten en dus – in absolute termen -  de grootste verschillen tussen de cashflow voor en na financieringslast.

Uit de cashflow na financieringslast moet blijken of een normale bedrijfsvoering voldoende cash kan genereren om belastingen en bijdragen voor de sociale zekerheid te betalen én om een leefbaar inkomen over te houden voor de gezinsbestedingen. Het geeft eveneens een indicatie of er daarnaast marge is voor nieuwe investeringen en/of nieuwe leningen.

Een derde indicator zijn de beschikbare middelen, die buitengewone ontvangsten en uitgaven en nieuwe leningen en investeringen meeneemt. Voor de akkerbouw liggen de beschikbare middelen over de periode 2012-2021 tussen de 29.100 en 66.300 euro per bedrijf. Met deze indicator dient voorzichtig te worden omgesprongen bij het vergelijken van bedrijven. Van jaar tot jaar en naargelang investeringsbeslissingen al dan niet met eigen middelen gefinancierd worden, kan het saldo beschikbare middelen tussen bedrijven sterk variëren. 

2    FINANCIËLE INKOMENSINDICATOREN, IN EURO PER FAK

Bovengenoemde resultaten zijn uitgedrukt in euro per bedrijf. Voor de beoordeling of met die cashflow het bedrijf de financiële verplichtingen kan nakomen en of die een levensvatbaar inkomen oplevert, is het echter van belang ook het aantal familiale arbeidskrachten (FAK) mee te nemen in het verhaal. Het maakt een groot verschil uit of één of meer dan één persoon een inkomen moet halen uit die cashflow, bijvoorbeeld in het geval van samenuitbating. De vraag is eveneens of de cashflow dient als enige inkomen voor het hele gezin of dat er naast het inkomen uit het bedrijf nog een aanvullend inkomen is door buitenshuis te werken. Dit is hier niet meegenomen.

De financiële inkomensindicatoren uitgedrukt per FAK vertonen hetzelfde patroon als de resultaten in euro per bedrijf. De cashflow voor financieringslast per FAK voor de akkerbouw schommelt van minimaal 42.000 euro in 2016 tot maximaal 79.000 euro per FAK in 2012.

Voor de akkerbouw schommelt de cashflow na financieringslast per FAK van minimaal 28.000 euro in 2016 tot maximaal 64.800 euro per FAK in 2012.

De beschikbare middelen per FAK tonen aan hoeveel er, na het in rekening brengen van buitengewone ontvangsten en uitgaven en nieuwe leningen en investeringen, per familiale arbeidskracht  overblijft om belastingen en sociale bijdragen te betalen en voor de gezinsbestedingen. Voor de akkerbouw schommelen de beschikbare middelen per FAK tussen de 23.300 euro 54.000 euro per FAK. Zoals eerder al benoemd kan het saldo beschikbare middelen, van jaar tot jaar en naargelang investeringsbeslissingen al dan niet met eigen middelen gefinancierd worden, sterk variëren. Daardoor tonen de beschikbare middelen ook een andere evolutie dan de cashflow voor en na financieringslast.

In het Landbouwmonitoringsnetwerk is geen informatie beschikbaar over de hoeveelheid liquide middelen op het bedrijf (de reserves) en ontvangsten en/of uitgaven buiten de landbouw. Er is evenmin zicht op de omvang van de belastingen en de gezinsbestedingen. Het is daardoor niet duidelijk of er vanuit de bedrijfsactiviteiten van dat jaar een toename of afname is van de liquiditeiten van het bedrijf. 

Tot slot geldt dat er – voor alle inkomensindicatoren – grote verschillen zijn tussen de bedrijven. Bovenstaande figuren geven gemiddeldes weer voor de akkerbouw, waardoor de verschillen tussen de individuele bedrijven niet zichtbaar zijn. Voor alle sectoren en ook in ‘slechte’ jaren is er altijd een bepaald percentage bedrijven dat een voldoende cashflow genereert om te voldoen aan de financiële verplichtingen en een voldoende leefbaar inkomen haalt. Andersom geldt hetzelfde: ook in ‘goede’ jaren zijn er bedrijven die een negatieve cashflow realiseren. De bedrijfseconomische inkomensindicatoren tonen een identiek patroon.