Ruim­te­lij­ke be­stem­ming van het aan­ge­ge­ven landbouwareaal

De ruimteboekhouding (RBH), het monitoringsinstrument waarmee de opvolging van deze streefcijfers uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) met betrekking tot bestemmingscategorieën berekend wordt, geeft informatie over het geplande ruimtegebruik. De hoofdbestemmingen uit de ruimtelijke plannen worden in de RBH veralgemeend tot de bestemmingscategorieën wonen, recreatie, natuur en reservaat, overig groen, bos, wonen, industrie (binnen/buiten poorten) en overige bestemmingen zoals bepaald in de bindende bepalingen van het RSV. In deze kaart zetten we de bestemmingscategorie landbouw af tegenover de andere bestemmingscategorieën.

Het areaal in de verzamelaanvraag de jaarlijkse aangifte die een grondgebruiker moet doen van zijn gebruikspercelen. De verzamelaanvraag (VA) vormt een belangrijke basis voor verschillende steunaanvragen voor landbouwers, maar is ook een essentieel onderdeel binnen de mestwetgeving. Meer info (het feitelijk landbouwgebruik) is niet altijd in de bestemmingscategorie landbouw (het gepland landbouwgebruik) gelegen. Of er sprake is van zonevreemdheid is afhankelijk van de teelt en/of van de eigenlijke bestemming in het ruimtelijk plan. Voorbeelden zijn ‘heide in natuurbeheer’ (wat moet aangegeven worden in de verzamelaanvraag) in een groene bestemmingscategorie, de gronden van een manege in de bestemmingscategorie recreatie of een landbouwteelt in een woongebied met landelijk karakter waar wonen en landbouw gelijkwaardige functies zijn, maar waar het woongebied met landelijk karakter boekhoudkundig wel tot de bestemmingscategorie wonen wordt gerekend.

De ruimtelijke bestemming kan gevolgen hebben voor de uitbreidingsmogelijkheden van de landbouwbedrijven of voor de mogelijkheden na stopzetting van de landbouwactiviteit.

Op de kaart wordt per gemeente een taartdiagram weergegeven met daarin de verdeling van het areaal (aangegeven in de verzamelaanvraag) volgens de bestemmingscategorie landbouw in de RBH en een andere bestemmingscategorie in de RBH. 

In Vlaanderen is gemiddeld 89% van het areaal aangegeven in de verzamelaanvraag de jaarlijkse aangifte die een grondgebruiker moet doen van zijn gebruikspercelen. De verzamelaanvraag (VA) vormt een belangrijke basis voor verschillende steunaanvragen voor landbouwers, maar is ook een essentieel onderdeel binnen de mestwetgeving. Meer info gelegen in een bestemmingscategorie landbouw. Er zijn 12 gemeenten waar het areaal aangegeven in de verzamelaanvraag voor het grootste gedeelte (> 50%) buiten de bestemmingscategorie landbouw in de RBH gelegen is: Antwerpen, Boom, Hemiksem, Niel, Wijnegem, Hoeilaart, Machelen, Drogenbos, Genk, Zonhoven, Zutendaal en Houthalen-Helchteren. Het zijn gemeenten die o.a. de Antwerpse en Brusselse rand gelegen zijn en ook nog slechts een beperkt landbouwareaal hebben.

Daarnaast zijn 5 West-Vlaamse gemeenten (Lo-Reninge, Vleteren, Alveringem, Veurne, Poperinge) en Linter waar nagenoeg het volledige areaal aangegeven in de verzamelaanvraag in een bestemmingscategorie gelegen is (>= 99%).

Er zijn ook duidelijke provinciale verschillen. In Limburg is gemiddeld 83% van het areaal aangegeven in de verzamelaanvraag in de bestemmingscategorie landbouw gelegen, dit is het laagste van alle provincies. In West-Vlaanderen is dit gemiddeld 94%, in Antwerpen 86%, in Vlaams-Brabant 91% en in Oost-Vlaanderen 88%.

Via de downloadbare data kan je zien welke teelten in welke bestemmingscategorie liggen. Bekijken we het op gewasgroepniveau, dan zien we dat de akkerbouwgewassen, fruit, graangewassen, groenten, sierteelt en zaai- en plantgoed voor 95% of meer in de bestemmingscategorie landbouw gelegen is. Bij voedergewassen is dit 87% door de groep ‘natuurlijke graslanden’ (graslanden in natuurgebieden die beheerd worden door landbouwers en gelegen zijn in een groene bestemmingscategorie). Bij de gewasgroep ‘andere’ (braakland, mengsels in functie van biodiversiteit, houtachtige gewassen, groenbedekkers) is dit 52%.