De Vlaamse landbouw wordt vandaag geconfronteerd met veranderende omstandigheden, van globalisering en klimaatverandering over strengere eisen voor milieu en dierenwelzijn tot het wegvallen van prijsondersteuning door het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Ondernemerschap van de bedrijfsleiders is een cruciaal element om de uitdagingen ook om te buigen tot opportuniteiten. Want hoewel het economische belang van de primaire sector de voorbije decennia daalde, blijven land- en tuinbouw samen met het ruimere agrobusinesscomplex onmisbaar voor onze samenleving. De sector vervult belangrijke maatschappelijke opgaven, geeft blijk van dynamiek en innovativiteit en kan zich meten met de concurrentie in het buitenland.

Ondernemerschap is een zeer belangrijk thema voor de Vlaamse land- en tuinbouw. Landbouwers worden immers geconfronteerd met nieuwe uitdagingen op diverse vlakken, maar tegelijk bieden die uitdagingen ook kansen. Als ondernemers gebruiken bedrijfsleiders namelijk opportuniteiten in de omgeving van hun bedrijf om toegevoegde waarde te realiseren. Dat houdt in dat een landbouwer zowel vakman, manager als ondernemer en innovator moet zijn. Hen daarbij ondersteunen is een taak van de overheid, in samenwerking met de landbouworganisaties en met het bij de voedingsketen betrokken bedrijfsleven.

Het doel van dit document is om het belang van ondernemerschap in de land- en tuinbouw te onderstrepen. We doen dit door een geïntegreerd zicht te geven op het studiewerk dat het Departement Landbouw en Visserij de voorbije jaren uitvoerde rond ondernemerschap. Verder wordt de informatie ook aangevuld met de bestaande beleidsinstrumenten, aandachtspunten voor de toekomst en worden ideeën uit het veld weergegeven. Het geheel moet helpen om ondernemerschap in de toekomst verder te stimuleren en te ondersteunen, zowel vanuit de overheid als vanuit andere actoren in het landbouwlandschap.