De impact van cosmetische kwaliteitseisen op voedselverlies – Casestudie Vlaamse sector groenten en fruit
Het rapport bevat de resultaten van een onderzoek naar de impact van cosmetische kwaliteitseisen op voedselverlies en -valorisatie in de fruit- en groentensector. Cosmetische kwaliteitseisen aan groenten en fruit, zoals vorm en kleur, kunnen ervoor zorgen dat een deel van de productie uit de menselijke voedselketen verdwijnt of op een laagwaardigere manier wordt gevaloriseerd.
Vlaamse landbouwers lijden gemiddeld een afzetverlies van 10% omdat groenten en fruit moeten voldoen aan specifieke eisen in verband met kleur, vorm en afmetingen. Die cosmetische kwaliteitseisen bevorderen de handel, optimaliseren het verpakkings- en logistieke proces en maken productdifferentiatie mogelijk. In minstens een derde van de gevallen krijgt het afzetverlies een humane valorisatie door verwerking, sociale initiatieven of thuisverkoop. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Gent in opdracht van het Departement Landbouw en Visserij, dat de problematiek voor het eerst cijfermatig in kaart brengt.
Meer dan twee derde van de landbouwers kan een deel van zijn afzet niet verkopen in het beoogde afzetkanaal omdat er niet aan de cosmetische kwaliteitseisen wordt voldaan. Als belangrijkste oorzaak van cosmetische defecten gelden de onvoorspelbare klimaatomstandigheden.
Meer dan de helft van de groenten en fruit die niet voldoen aan de cosmetische kwaliteitseisen, goed voor net geen 120.000 ton voor de belangrijkste teelten, verdwijnt uit de humane voedselketen, waardoor er voedselverlies optreedt. Ze worden aangewend als veevoeder, vergist, gecomposteerd, uitgevoerd op het land of gewoonweg niet geoogst.
Verschillende actoren beschikken over potentieel om de voedselverliezen door cosmetische eisen te reduceren. De retail heeft al verschillende campagnes gevoerd om ‘lelijke’ groenten en fruit op de markt te brengen. Ook de verwerkende industrie en nieuwe innovatieve ondernemingen nemen initiatieven om reststromen hoogwaardig te valoriseren. De veilingen en het beleid hebben eveneens een rol te spelen.
